Het verbieden van gokreclame leek aanvankelijk een initiatief van minister van Justitie Van Quickenborne. Een brief die Het Laatste Nieuws en VTM Nieuws konden inkijken, werpt een nieuw licht op het reclameverbod. Vraag is of de Nationale Loterij aandrong op het vleuggellam maken van de private operatoren en dus van een belangrijke inkomstenbron van de krantenwinkels.
Volgens Het Laatste Nieuws en VTM Nieuws heeft de Nationale Loterij bij minister van Justitie Van Quickenborne aangedrongen op het verbieden van reclame voor weddenschappen. De minister kwam begin mei met verregaande beperkingen op gokreclame. Het voorstel dat momenteel ter nalezing ligt bij Europa ontzag echter wel de reclame in de krantenwinkels.
Dat reclame in krantenwinkels toegelaten blijft, oogt als goed nieuws, maar de berichtgeving van Het Laatste Nieuws en VTM Nieuws hint expliciet op een andere dynamiek. Volgens de twee DPG-redacties kwam het initiatief voor het reclameverbod niet plots uit de koker van minister Van Quickenborne, maar lag het al sinds 1 oktober dankzij een brief van de Nationale Loterij op de regeringstafel. CEO Jannie Haek schreef de bewuste brief aan staatssecretaris voor Consumentenbescherming Eva De Bleeker (Open Vld) en staatssecretaris voor de Nationale Loterij Sammy Mahdi (CD&V). De brief gaat over de vraag van de regering om meer monopolierente te betalen. Dat is het bedrag dat de Nationale Loterij jaarlijks betaalt om als enige loterijspelen te mogen organiseren.
De regering had de Nationale Loterij verzocht om de monopolierente in de komende drie jaar op te trekken van 135 miljoen euro per jaar naar 145 miljoen euro. Het Laatste Nieuws en VTM Nieuws konden de brief inkijken. Ze citeren drie voorwaarden (“flankerende maatregelen”) die Haek als pasmunt voor de 30 miljoen euro naar voor schuift. Een van de drie voorwaarden is het beperken van het gokken, dat “zal verder aan banden worden gelegd door strengere regels inzake reclame op te leggen”, staat er in het citaat. Bij de brief hoort ook een tabel, opgesteld door de Nationale Loterij “in overleg met het kabinet”. In de tabel zit de concrete koppeling van de extra miljoenen aan onder meer de beperking van gokreclame.
Uiteraard lieten de reacties niet lang op zich wachten. Minister Van Quickenborne liet weten dat de brief niets te maken heeft met zijn voorstel. “De reden waarom we gokreclame aan banden leggen, is om de toenemende verwoestende effecten van gokverslaving tegen te gaan”, klonk het in een persbericht. “Een overgrote meerderheid van de partijen in het parlement steunt deze maatregelen. Een brief van de Nationale Loterij heeft daar niets mee te maken. De chronologie van de feiten bewijst dat trouwens. Bij het verder uitwerken van de beperkingen op gokreclame is er op geen enkele manier overleg geweest met de Nationale Loterij, noch zijn zij betrokken geweest bij het opstellen van deze regels, ondanks hun aandringen hierop.”
Vooral “ondanks hun aandringen hierop” is een interessante aanvulling in het persbericht. Het geeft aan dat de Nationale Loterij wel degelijk zijn stempel wou drukken. In een reactie aan de DPG-redacties laat CEO Jannie Haek weten dat de Nationale Loterij net de plicht heeft om zich in dit debat te mengen. “Er is helemaal geen probleem met die brief, integendeel”, klinkt het. “Het is de plicht van de Loterij om zich in dergelijke debatten te mengen. In het buitenland gaan de maatregelen voor risicovolle spelvormen nog veel verder. Ik heb me beperkt tot de meest prangende maatregelen, die al lang uitgevoerd hadden moeten zijn. Ik ben blij dat de minister hier eindelijk werk van maakt.”
Dat de brief voorpaginanieuws was, heeft voor een goed begrip veel te maken met de eerdere kritiek dat precies de producten van de Nationale Loterij (behalve Scooore) niet onder het reclameverbod vallen. Haek benadrukte in de krant nogmaals dat de Nationale Loterij zelden reclame maakt voor Scooore en dat de loterij- en krasspelen een ander product zijn. Die perceptie lijkt op regeringsniveau echter te kantelen. “Zijn bewering dat de producten van de Loterij niet bijdragen aan een gokverslaving, raakt kant noch wal”, liet minister van Quickenborne duidelijk verstaan. “Ook voor de Nationale Loterij moeten er strenge beperkingen komen. Staatssecretaris Mahdi, die verantwoordelijk is voor de Loterij, werkt hieraan en ik steun hem daarin.”
Hoewel het reclameverbod de reclame in de dagbladhandels ontziet, valt het niet meer te ontkennen dat de sneeuwbal met verstrengingen aan het rollen is. Dat de Nationale Loterij verzocht om een belangrijke inkomstenbron van de krantenwinkels (het private aanbod aan weddenschappen) midscheeps te raken, moet voor veel winkeliers op zijn minst onaangenaam aanvoelen. Als die démarche om zich te mengen in het debat straks ook leidt tot het beperken van de reclame op loterij en krasbiljetten, dan valt te vrezen dat dit de krantenwinkels nog dieper in de portemonnee zal raken.
Laten we eraan herinneren dat de variabele remuneratie van de Nationale Loterij gebaseerd is op een systeem van (reclame-)acties, waarbij winkels een target nastreven. Hoe minder tv-spots en affiches de Nationale Loterij kan maken om die actieperiodes te ondersteunen, hoe moeilijker het wordt voor de winkels om die doelen te halen.
Als staatssecretaris Sammy Mahdi beslist om reclame voor Lotto of EuroMillions te verbieden of te beperken, dan komen er fikse reclamebudgetten vrij bij de Nationale Loterij. In zo’n scenario zou het niet slecht zijn om na te denken of de vrijgekomen budgetten kunnen terugvloeien in de richting van de krantenwinkels in de vorm van een hogere (vaste) commissie.
Als sectororganisatie vinden wij het belangrijk om te luisteren naar de meningen van onze lezers. Daarom is het mogelijk om op de artikels op onze website te reageren. VFP verzoekt haar lezers dit op een volwassen en beleefde manier te doen. Beledigingen, persoonlijke aanvallen, het spammen van de commentaren, illegale informatie (bv. inbreuken op het auteursrecht of andere wettelijke bepalingen) en commerciële informatie zijn niet toegestaan. VFP en de redactie van Radar eigenen zich daarom het recht toe om dergelijke reacties te verwijderen wanneer zij dit nodig achten.
Verder gaan wij uit van de goede intenties van de Radar-lezer. Commentaren worden niet voor publicatie goedgekeurd. Radar wijst alle verantwoordelijkheid af voor wat in de commentaren verschijnt en hoeft qua visie, waarden en mening niet noodzakelijk akkoord te gaan met wat in deze commentaren verschijnt.